Manejo do estresse, ansiedade e prevenção de burnout entre profissionais da saúde Handling stress, anxiety, and burnout among health professionals Manejo del estrés, de la ansiedad y prevención del agotamiento entre los profesionales de la salud
O estresse pode ser definido como uma relação particular entre a pessoa e o ambiente no qual a pessoa avalia o ambiente como ameaça ao seu bem estar, superando seus recursos de enfrentamento. Estima-se que 72% dos brasileiros que estão no mercado de trabalho sofram alguma sequela resultante do estresse.1, 2 Stress is a particular relationship between the person and the environment in which the person evaluates the environment as a threat to their well-being, overcoming their coping resources. It is estimated that 72% of Brazilians workers suffer some sequel resulting from stress.1, 2 El estrés puede definirse como una relación particular entre la persona y el entorno en que la persona evalúa el entorno como una amenaza para su bienestar, superando sus recursos de afrontamiento. Se estima que el 72% de los brasileños en el mercado laboral sufren algunas secuelas como resultado del estrés.1, 2
Fatores psicossociais e ambientais relacionados ao trabalho, incluindo falhas na gestão, carência de recursos e riscos à segurança, além de sobrecarga de trabalho, violência verbal e física.3 Psychosocial and environmental factors related to work, including management failures, lack of resources, and security risks, in addition to work overload, verbal and physical violence.3 Factores psicosociales y ambientales relacionados con el trabajo, incluyendo fallas de gestión, falta de recursos y riesgos de seguridad, además de sobrecarga de trabajo, violencia verbal y física.3
Segundo a OMS, o estresse é comumente associado a doenças não transmissíveis e a transtornos mentais, os quais têm alta prevalência mundial. Profissionais em situação de estresse podem ter fadiga, insônia, ansiedade, depressão, burnout, obesidade, doenças coronarianas, diabetes, câncer, distúrbios psicossomáticos e drogadição. Como consequência, além do comprometimento da própria saúde, pode haver perda da qualidade do atendimento pelo profissional e um aumento da insatisfação dos pacientes com a atenção à saúde oferecida. According to the WHO, stress is commonly associated with non-communicable diseases and mental disorders, which are highly prevalent worldwide. Professionals in a stressful situation may experience fatigue, insomnia, anxiety, depression, burnout, obesity, coronary heart disease, diabetes, cancer, psychosomatic disorders, and drug addiction. As a consequence, in addition to compromising one's health, there may be a loss of quality of care by the professional and an increase in patient dissatisfaction with the health care offered. Según la OMS, el estrés se asocia comúnmente con enfermedades no transmisibles y trastornos mentales, que son altamente prevalentes en todo el mundo. Los profesionales en una situación estresante pueden experimentar fatiga, insomnio, ansiedad, depresión, agotamiento, obesidad, enfermedad coronaria, diabetes, cáncer, trastornos psicosomáticos y drogadicción. Como consecuencia, además de comprometer la propia salud, puede haber una pérdida de calidad de la atención por parte del profesional y un aumento de la insatisfacción del paciente con la atención médica ofrecida.
Uma ativação fisiológica duradoura ou intensa desencadeada pelo estresse pode precipitar um esgotamento dos recursos do sujeito, predispondo-o ao aparecimento de transtornos de ansiedade ou a outros transtornos mentais.4 An enduring or intense physiological activation triggered by stress can precipitate a depletion of the subject's resources, predisposing him to the appearance of anxiety or other mental disorders.4 Una activación fisiológica duradera o intensa provocada por el estrés puede precipitar un agotamiento de los recursos del sujeto, lo que lo predispone a la aparición de trastornos de ansiedad u otros trastornos mentales.4
As causas dos transtornos de ansiedade incluem fatores estressores ambientais, como dificuldades no trabalho e nos relacionamentos, predisposição genética, bem como fatores médicos, como uso de medicamentos, doenças e cirurgias, química cerebral e abuso de substâncias. The causes of anxiety disorders include environmental stressors, such as difficulties at work, and relationships, genetic predisposition, as well as medical factors, for example such as the use of drugs, diseases and surgery, brain chemistry, and substance abuse. Las causas de los trastornos de ansiedad incluyen factores estresantes ambientales, como dificultades en el trabajo y las relaciones, predisposición genética, así como factores médicos, como el uso de drogas, enfermedades y cirugía, química cerebral y abuso de sustancias.
Os transtornos de ansiedade formam uma categoria de diagnósticos de saúde mental que levam a excesso de nervosismo, medo, apreensão e preocupação, incluindo mudanças físicas, como aumento da pressão arterial.5 Anxiety disorders form a category of mental health diagnoses that lead to excessive nervousness, fear, apprehension, and concern, including physical changes, such as increased blood pressure.5 Los trastornos de ansiedad forman una categoría de diagnósticos de salud mental que conducen a un nerviosismo excesivo, miedo, aprensión y preocupación, incluidos cambios físicos, como el aumento de la presión arterial.5
O burnout pode ser definido como uma exaustão dos recursos pessoais que não é recuperada com o descanso. Como resultado, o profissional perde a sua capacidade de engajamento e contribuição com o seu trabalho (perda de significado). Um estudo de 2015 mostrou que 50% dos médicos americanos reportaram burnout.6 Burnout is the exhaustion of personal resources that are not recovered with rest. As a result, the professional loses the ability to engage and contribute to his work. In 2015, a study showed that 50% of American doctors reported burnout.6 El agotamiento puede definirse como un agotamiento de los recursos personales que no se recupera con el descanso. Como resultado, el profesional pierde su capacidad de participar y contribuir a su trabajo (pérdida de significado). Un estudio de 2015 mostró que el 50% de los médicos estadounidenses informaron agotamiento.6
As principais causas do burnout são:7 The main causes of burnout are:7 Sus principales causas de agotamiento son:7
O burnout ocorre em três estágios:9 Burnout occurs in three stages:9 El agotamiento ocurre en tres etapas:9
Profissionais da saúde geralmente são acometidos por doenças relacionadas ao burnout, ou estresse do trabalho, incluindo problemas cardiovasculares, abuso de substâncias, depressão e suicídio.8 Health professionals are usually affected by illnesses related to burnout, or work stress, including cardiovascular problems, substance abuse, and they are also more likely to commit suicide.8 Los profesionales de la salud generalmente se ven afectados por enfermedades relacionadas con el agotamiento o el estrés laboral, incluidos problemas cardiovasculares, abuso de sustancias, depresión y suicidio.8
Além da redução da autoeficácia, podem surgir sintomas físicos como dor de cabeça, dor de coluna e distúrbios musculares, cansaço excessivo (físico e mental), alterações no apetite, insônia, dificuldades de concentração, sentimentos de fracasso e insegurança, negatividade constante, sentimentos de derrota e desesperança, sentimentos de incompetência, alterações repentinas de humor, isolamento, fadiga, pressão alta, dores musculares, problemas gastrointestinais e alteração nos batimentos cardíacos. In addition to reduced self-efficacy, physical symptoms such as headache, back pain, and muscle disorders, excessive tiredness (physical and mental). Professionals can also develop insomnia, difficulty concentrating, feelings of failure and insecurity, constant negativity, feelings may arise. of defeat and hopelessness, feelings of incompetence, sudden changes in mood, isolation, fatigue, high blood pressure, muscle pain, gastrointestinal problems, and changes in the heartbeat. Además de la reducción de la autoeficacia, pueden surgir síntomas físicos como dolor de cabeza, dolor de espalda y trastornos musculares, cansancio excesivo (físico y mental), cambios en el apetito, insomnio, dificultad para concentrarse, sentimientos de fracaso e inseguridad, negatividad constante, sentimientos. de derrota y desesperanza, sentimientos de incompetencia, cambios repentinos de humor, aislamiento, fatiga, presión arterial alta, dolor muscular, problemas gastrointestinales y cambios en los latidos del corazón.
Rotina de autocuidado Self-care routine Rutina de autocuidado
O autocuidado pode ser uma forma de prevenção de certas mudanças relacionadas ao padrão de sono, alimentação e respostas ao estresse. Incluir a si mesmo em uma rotina diária pode significar criar um espaço de consciência para o enfrentamento de situações difíceis. Self-care can be a way of preventing certain changes related to sleep patterns, eating habits, and responses to stress. Including yourself in a daily routine can mean creating a space of conscience to face difficult situations. El cuidado personal puede ser una forma de prevenir ciertos cambios relacionados con los patrones de sueño, los hábitos alimenticios y las respuestas al estrés. Incluirse en una rutina diaria puede significar crear un espacio de conciencia para enfrentar situaciones difíciles.
Consciência situacional Situational Awareness Conciencia situacional
A consciência situacional caracteriza-se pela percepção dos elementos no ambiente de trabalho, dentro de um volume de tempo e espaço. A compreensão do significado desses elementos e a projeção dessa situação em um futuro próximo. Práticas atencionais podem contribuir para o desenvolvimento do tipo de consciência. Situational awareness is characterized by the perception of elements in the work environment, within a volume of time and space. The understanding of the meaning of these elements and the projection of this situation shortly. Attentional practices can contribute to the type of awareness development. La conciencia situacional se caracteriza por la percepción de elementos en el ambiente de trabajo, dentro de un volumen de tiempo y espacio. La comprensión del significado de estos elementos y la proyección de esta situación en el futuro cercano. Las prácticas atencionales pueden contribuir al tipo de desarrollo de la conciencia.
Resiliência Resilience Resiliencia
Resiliência é um estado psicológico de abertura e não-julgamento, de forma compassiva, que se manifesta diante da compreensão da transitoriedade dos fatos ou eventos. Resilience is a psychological state of openness and non-judgment, in a compassionate way, which manifests itself in the understanding of the transience of facts or events. La resiliencia es un estado psicológico de apertura y no juicio, de una manera compasiva, que se manifiesta en la comprensión de la fugacidad de hechos o eventos.
Aceitação Acceptance Aceptación
A aceitação diz respeito à compreensão dos fatos ou eventos como eles são, no momento e circunstâncias em que ocorrem. Acceptance concerns understanding the facts or events as they are, at the time and circumstances in which they occur. La aceptación se refiere a la comprensión de los hechos o eventos tal como son, en el momento y las circunstancias en que ocurren.
Dentre as estratégias de manejo do estresse, está a aplicação de práticas que propiciem saúde aos indivíduos por meio do desenvolvimento de habilidades pessoais e estilos de vida saudáveis. Essas práticas e abordagens são contempladas pela Política Nacional de Práticas Integrativas e Complementares (PNPIC) pelo SUS, portaria 971, de 03 de maio de 2006. Among handling stress strategies, are the application of practices that provide health to individuals through the development of personal skills and healthy lifestyles. These practices and approaches are contemplated by the National Policy of Integrative and Complementary Practices (PNPIC) by SUS, ordinance 971, of May 3, 2006. Entre las estrategias de manejo del estrés se encuentra la aplicación de prácticas que brindan salud a las personas mediante el desarrollo de habilidades personales y estilos de vida saludables. Estas prácticas y enfoques están contemplados en la Política Nacional de Prácticas Integrativas y Complementarias (PNPIC) del SUS, Ordenanza 971, del 3 de mayo de 2006.
Este é um instrumento de auxílio na superação das dificuldades enfrentadas por profissionais da saúde que se encontram na linha de frente do combate à pandemia do novo coronavirus. This is an instrument to help overcome the difficulties faced by health professionals who are at the forefront of combating the pandemic of the new coronavirus. Este es un instrumento para ayudar a superar las dificultades que enfrentan los profesionales de la salud que están a la vanguardia de la lucha contra la pandemia del nuevo coronavirus.
Pandemias geralmente causam o reativamento de sentimentos emergentes. A ansiedade ligada ao sofrimento está diretamente relacionada à perda da autoeficácia, abrindo as portas para o adoecimento, incluindo o burnout. Pandemics often cause reactivation of emerging feelings. Anxiety linked to suffering is directly related to loss of self-efficacy, opening the door to illness, including burnout. Las pandemias a menudo causan la reactivación de sentimientos emergentes. La ansiedad relacionada con el sufrimiento está directamente relacionada con la pérdida de autoeficacia, abriendo la puerta a la enfermedad, incluido el agotamiento.
Aqui, são apresentadas estratégias para o enfrentamento dos estressores ligados no contexto da COVID-19. Here, strategies for coping with stressors linked to the context of COVID-19 are presented. Aquí se presentan estrategias para hacer frente a los estresores vinculados al contexto de COVID-19.
Essas estratégias visam contribuir com a homeostase, uma condição de equilíbrio fisiológico fundamental para a manutenção da saúde física e mental. These strategies aim to contribute to homeostasis, a condition of physiological balance fundamental for the maintenance of physical and mental health. Estas estrategias tienen como objetivo contribuir a la homeostasis, una condición de equilibrio fisiológico fundamental para el mantenimiento de la salud física y mental.
No local onde você está, a sua respiração pode ser uma forma de manejo de situações difíceis. At the place where you are, your breath can be a way of handling difficult situations. Su respiración puede ser una forma de manejar situaciones difíciles.
O simples ato de respirar pode melhorar a sua percepção de si mesmo ou do contexto em que você se encontra neste momento. The simple act of breathing can improve your perception of yourself or the context you are in right now. El simple acto de respirar puede mejorar tu percepción de ti mismo o del contexto en el que te encuentras ahora.
Perceba-se por alguns minutos. Como você está? Realize yourself for a few minutes. How are you? Date cuenta de ti mismo por unos minutos. ¿Cómo estás?
Dentro de sua rotina, talvez você possa estar mais consciente do seu corpo neste momento. Talvez seja a primeira vez dia em que você esteja tomando consciência da sua postura, de alguma tensão ou desconforto, ou até mesmo da ausência de sensações. Acolha o que emerge, sem que seja preciso controlar ou alterar nada. Within your routine, you may be more aware of your body right now. It may be the first day that you are becoming aware of your posture, some tension or discomfort, or even the absence of sensation. Take in what emerges, without having to control or change anything. Dentro de su rutina, puede ser más consciente de su cuerpo en este momento. Es posible que sea el primer día en que se dé cuenta de su postura, cierta tensión o incomodidad, o incluso la ausencia de sensación. Tome lo que emerge, sin tener que controlar o cambiar nada.
Em certos momentos ou situações do dia, somos tomados por pensamentos ou preocupações. At certain times or situations of the day, we are filled with thoughts or concerns. En ciertos momentos o situaciones del día, estamos llenos de pensamientos o preocupaciones.
Caso você se perceba assim, talvez você possa acolher o fluxo de sua mente, neste momento, tomando maior consciência dele. If you find yourself like this, perhaps you can welcome the flow of your mind, at this moment, becoming more aware of it. Si te encuentras así, quizás puedas darle la bienvenida al flujo de tu mente, en este momento, volviéndote más consciente de ello.
Vivendo a experiência da “condição humana compartilhada”. Living the “shared human condition” experience. Vivir la experiencia de la "condición humana compartida".
Talvez você possa fazer uma pausa por alguns instantes, parar um pouco agora... Maybe you can take a break for a moment, stop for a while now ... Tal vez puedas hacer una pausa por un momento, detenerte por un momento ahora ...
Desenvolvendo o autocuidado e a autoaceitação. Developing self-care and self-acceptance. Desarrollar el autocuidado y la autoaceptación.
Observe o silêncio, comtemple o silêncio, interno e externo. Observe the silence, contemplate the silence, both internally and externally. Observa el silencio, contempla el silencio, interno y externo.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Consectetur a erat nam at lectus urna. Semper eget duis at tellus at urna condimentum mattis. Ullamcorper eget nulla facilisi etiam dignissim. Facilisis leo vel fringilla est ullamcorper eget nulla. Vitae semper quis lectus nulla at.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Consectetur a erat nam at lectus urna. Semper eget duis at tellus at urna condimentum mattis. Ullamcorper eget nulla facilisi etiam dignissim. Facilisis leo vel fringilla est ullamcorper eget nulla. Vitae semper quis lectus nulla at.
O projeto pausa é uma iniciativa desenvolvida por: This project is an initiative developed by: El proyecto Pausa es una iniciativa desarrollada por:
Colaboradores do Projeto Pausa: Collaborators of this Project: Los colaboradores del Proyecto Pausa: